Water & Fire
BL!NDMAN experimenteerde aanvankelijk vooral met hedendaags repertoire, maar in zijn zoektocht naar nieuwe mogelijkheden voor de sax, kwam oprichter Eric Sleichim ook op het pad van de oude muziek terecht. De cd BL!NDMAN plays Bach (2000), met arrangementen van Bachs koraalpartita’s, was een instant succes, net als de opvolger 32 Foot: The Organ of Bach (2013).
Hoewel Georg Friedrich Händel een tijdgenoot is van Bach, is het verschil tussen deze twee Duitse componisten groot. Händel was sterker beïnvloed door de Italiaanse traditie en wilde met zijn werken vooral het publiek behagen. Händels populariteit was voor de musici van BL!NMDAN een extra prikkel om zijn meest iconische werken te vertalen naar hun eigen klankidioom.
Zowel Water Music als Music for the Royal Fireworks zijn gelegenheidswerken met een ceremonieel karakter. Het eerst genoemde werk zette een boottocht van koning George I
op de Thames luister bij. Op zijn route naar Whitehall Palace werd de vorst begeleid door een boot met een orkest van maar liefst vijftig muzikanten. Ook Music for the Royal Fireworks klonk in de Londense buitenlucht, tijdens een groot vuurwerk ter ere van de Vrede van Aken in 1749. In beide composities is een centrale rol weggelegd voor de koper en houtblazers. De strijkers verrijken de solistische blaasinstrumenten of de basso continuopartij. In Music for the Royal Fireworks zetten de pauken de koperblazers extra kracht bij en klinken ook regelmatig kleine troms.
Deze orkestwerken werden gearrangeerd voor saxofoonkwintet en een groot orgel. Dankzij de rijke registers van dat laatste wordt het mogelijk om alle stemmen te spelen. Net als bij 32 Foot drukte organist Reitze Smits ook zijn stempel op deze arrangementen, die vertrekken vanuit de pure pracht van de composities en opzettelijk trouw blijven aan de taal van Händel. De verdeling van de stemmen en de bezetting per deel zijn niet systematisch. In de ouverture van Water Music speelt het orgel enkel de basso continuo partij, en worden de stemmen van de solohobo en de strijkers geïnterpreteerd door de saxen. In het Adagio speelt de sopraansax dan weer de solopartij, terwijl de organist alle andere partijen voor zijn rekening neemt. Terugkerende bewegingen worden in variërende bezetting uitgevoerd. Die variaties en het fijnzinnige registerwerk van Reitze Smits zorgen voor arrangementen vol reliëf.
ts zorgen voor arrangementen vol reliëf. Händel krijgt het gezelschap van de Franse componist JeanFery Rebel. In de orkestsuite Les Elemens illustreert die laatste hoe aarde, water, lucht en vuur één voor één op doemen uit de universele chaos en een nieuwe, harmonische orde vormen. Wie het ijzingwekkend dissonante openingsakkoord van deze simphonie nouvelle voor het eerst hoort, zou Rebel wellicht eerder in de 20e eeuw situeren dan aan het barokke hof van de Zonnekoning, waar hij onder aanmoediging van Lully doorstootte tot de hoogste muzikale echelons.
Het onderwerp van Rebels suite kwam niet uit de lucht gevallen. In de 17e en 18e eeuw geloofde men dat de vier elementen resoneerden met de vier “temperamenten” – die op hun beurt afgeleid waren van vier vloeistoffen in het menselijk lichaam: bloed, slijm, gele gal en zwarte gal. Volgens de humorale geneeskunde kon een wanverhouding tussen die vier “humores” leiden tot psychische en fysieke ongemakken. Eric Sleichim, BL!NDMAN en Reitze Smits herstellen het evenwicht.
Naar een interview door Jasper Gheysen met Eric Slecichim
Water & Fire
- Orgel: Reitze Smits
- Ensemble: BL!NDMAN [sax]